1. Informacje ogólne dla klienta

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie, mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w sytuacjach określonych zgodnie z art. 5 pkt 2 lit. a i b oraz pkt 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, na zasadach określonych w ustawie, w szczególności z powodu:

• ubóstwa;
• sieroctwa;
• bezdomności;
• bezrobocia;
• niepełnosprawności;
• długotrwałej lub ciężkiej choroby;
• przemocy w rodzinie;
• potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
• potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
• bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
• trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust.1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
• alkoholizmu lub narkomanii;
• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
• klęski żywiołowej lub ekologicznej.

2. Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł, zwanej „kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej”;
• osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł, zwanej „kryterium dochodowym na osobę w rodzinie”;
• rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanych „kryterium dochodowym rodziny”
  – przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powyższych powodów lub innej okoliczności uzasadniającej udzielenie pomocy społecznej.
  Kryteria dochodowe podlegają weryfikacji co 3 lata z uwzględnieniem wyniku badań progu interwencji socjalnej.
  Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:
  1. miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
  2. składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
  3. kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Do dochodu nie wlicza się:

• jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
• zasiłku celowego;
• pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;
• wartości świadczenia w naturze;
• świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;
• świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej, o których mowa w ustawie z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych;
• dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego;
• świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
• świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka.

W przypadku stwierdzonych przez pracownika socjalnego rażących dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a rzeczywistą sytuacją majątkową osoby lub rodziny, można odmówić przyznania świadczeń z pomocy społecznej.

3. Obowiązki osób i rodzin ubiegających się o pomoc społeczną

Osoby lub rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej.
Odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną oraz podjęcia lub przerwanie szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego, wykonywania prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych, udziału w działaniach w zakresie integracji społecznej realizowanych w ramach Programu Aktywizacja i Integracja, a także nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń z pomocy społecznej. Również w przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego.
Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń (art. 109 ustawy o pomocy społecznej). Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść strony oraz naliczenie nienależnie pobranych świadczeń. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi, niezależnie od dochodu rodziny.

4. Wywiad środowiskowy

Podstawą udzielenia pomocy jest wywiad środowiskowy przeprowadzony z osobą lub rodziną w miejscu zamieszkania lub pobytu. Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego lub jego aktualizację przez osoby lub rodziny ubiegające się lub korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej, stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
Celem wywiadu środowiskowego jest ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej, majątkowej, zawodowej, zdrowotnej oraz mieszkaniowej osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współdziałania w rozwiązaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
Pracownik socjalny jest zobowiązany poinformować osobę zainteresowaną lub rodzinę ubiegającą się o świadczenie, że udzielenie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym lub niezgłoszenie o zmianie sytuacji osobistej lub majątkowej stanowi przesłankę do dochodzenia przez ośrodek pomocy społecznej zwrotu niezależnie pobranych świadczeń.
Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w ciągu 14 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o konieczności jego przeprowadzenia, a w spra­wach pilnych w terminie 2 dni. Strona występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej.
W wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego pracownik socjalny wspólnie z osobą zainteresowaną ustala wstępny plan działań i pomocy (w indywidualnych przypadkach sporządzenie kontraktu socjalnego) w zakresie:
• niezbędnych działań, do których zobowiązuje się osoba lub rodzina, mających na celu przezwyciężenie trudnej sytuacji, w której się znalazła;
• proponowanych przez pracownika socjalnego świadczeń na rzecz osoby zainteresowanej lub rodziny.

Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy sporządza się aktualizację wywiadu nie rzadziej niż co 6 miesięcy, mimo braku zmiany danych.

5. Wymagane dokumenty

Osoby i rodziny ubiegające się o pomoc z Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Stąporkowie są zobowiązane do udokumentowania swojej sytuacji materialno-bytowej, co wiąże się z koniecznością dostarczenia odpowiednich dokumentów. Szczegółowych informacji w każdym indywidualnym przypadku udziela pracownik socjalny w trakcie zgłaszania się o pomoc lub w trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego. W przypadku niemożności dostarczenia danego dokumentu przez klienta, pracownik socjalny ma prawo i obowiązek podjąć działania w celu uzyskania informacji w niezbędnym zakresie.
Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby lub rodziny ustala się na podstawie dokumentów, o których mowa w art. 107 ust. 5b ustawy o pomocy społecznej.

Wywiad środowiskowy, dokumenty wymagane przy przyznaniu pomocy społecznej i decyzje administracyjne, na podstawie których następuje realizacja zaplanowanych świadczeń, a także inne pisma przychodzące i wychodzące z ośrodka, dotyczące danej osoby (rodziny), przechowuje ośrodek i stanowią one dokumentację klienta.

6. Wydanie decyzji administracyjnej

Świadczenia z pomocy społecznej przyznawane są w formie decyzji administracyjnej. Wszystkie decyzje o przyznaniu pomocy, a także o odmowie przyznania pomocy, wydawane są w formie pisemnej.
Wyjątek stanowią świadczenia w postaci interwencji kryzysowej, pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego, sprawienia pogrzebu. Udzielenie tych świad­czeń nie wymaga wydania decyzji administracyjnej. Stronom przysługuje odwołanie od decyzji Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Stąporkowie. Odwołania można wnosić do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach, za pośrednictwem tutejszego Ośrodka Pomocy Społecznej.

7. Termin załatwienia sprawy

Bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu jednego miesiąca od dnia wszczęcia postępowania, a w sprawie szczególnie skomplikowanej nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.

8. Realizacja świadczeń

Realizacja świadczeń pieniężnych odbywa się w sposób określany w decyzji administracyjnej i w terminie podanym przez Ośrodek.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r. poz. 1769.);
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 sierpnia 2016 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1406 z późn. zm.);
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2015 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1058);
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r., poz. 1257).

Pomoc społeczna polega w szczególności na:

• przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń,
• pracy socjalnej,
• prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,
• analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,
• realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych,
• rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

Świadczeniami z pomocy społecznej realizowanymi przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Stąporkowie są:

• świadczenia pieniężne: zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,
• świadczenia niepieniężne: praca socjalna, składki na ubezpieczenia zdrowotne, składki na ubezpieczenia społeczne, sprawienie pogrzebu, poradnictwo specjalistyczne, interwencja kryzysowa, schronienie, posiłek, niezbędne ubranie, usługi opiekuńcze, w tym specjalistyczne usługi opiekuńcze, finansowanie lub dofinansowanie do kosztów pobyt w domu pomocy społecznej.